Czym jest ogród sensoryczny i jak go zaprojektować?
6 maj. 2025 r. • 6 min czytania
Ogród sensoryczny to przestrzeń rozbudzająca zmysły. Dosłownie! Dzięki odpowiednio zaprojektowanej przestrzeni możesz doświadczać natury wszystkimi zmysłami – wzrokiem, słuchem, smakiem, dotykiem i powonieniem. Coraz popularniejsze stają się także ogrody sensoryczne dla dzieci, które świetnie wpływają na ich rozwój. Zobacz, jak można zaaranżować własny ogród sensoryczny!
Co musisz wiedzieć?
– Podziel ogród sensoryczny na strefy odpowiadające zmysłom: wzroku, słuchu, węchu, dotyku i smaku.
– Wybieraj rośliny o intensywnych zapachach, różnorodnych fakturach i barwach – lawenda, mięta, funkia czy szałwia świetnie się sprawdzą.
– Zadbaj o bezpieczne i zróżnicowane nawierzchnie – ścieżki sensoryczne wykonaj z materiałów takich jak kora, żwir, piasek, kamienie czy trawa.
– Uwzględnij elementy interaktywne jak dzwonki wietrzne, fontanny, lusterka i instalacje dźwiękowe.
– Dopasuj przestrzeń do grupy docelowej – dzieci, seniorów lub osób z niepełnosprawnościami – i zadbaj o wygodne miejsca do odpoczynku.
Aby ogrody sensoryczne spełniały swoją funkcję, wykorzystuje się w nich odpowiednio dobrane rośliny, a także elementy wodne, ścieżki o zróżnicowanej fakturze oraz interaktywne instalacje.
Jak ogrody sensoryczne oddziałują na zmysły?
W ogrodach sensorycznych każdy zmysł jest stymulowany poprzez starannie dobrane elementy. Jak?
- Na wzrok wpływają kolorowe kwiaty, różnorodne formy roślin oraz elementy małej architektury, które przyciągają uwagę i cieszą oko.
- Na słuch oddziałują dźwięki natury, takie jak szum liści, śpiew ptaków czy plusk wody w fontannach.
- Węch pobudzają aromatyczne rośliny, takie jak lawenda, mięta czy róże.
- Dotykiem doświadczać można różnorodnych tekstur liści, trawy, kory drzew czy materiałów użytych w ścieżkach.
- Smak rozbudzić można, kosztując ziół, owoców, warzyw. Uwaga! Wszystkie rośliny jadalne powinny być wyraźnie oznaczone. Zwłaszcza jeżeli z ogrodu korzystają dzieci.
Dla kogo są przeznaczone ogrody sensoryczne?
Ogrody zmysłów to miejsca, które przeznaczone mogą być dla:
- Dzieci – takie miejsca umożliwiają naukę poprzez zabawę, rozwijają ciekawość świata i wspierają rozwój sensoryczny.
- Osób starszych – ogrody sensoryczne zapewniają im przestrzeń do relaksu, wspomagają pamięć i stymulują zmysły.
- Osób z niepełnosprawnościami – odpowiednio dostosowane do potrzeb takich osób ogrody mogą stać się doskonałym miejscem na terapię i rehabilitację.
Przebywanie w ogrodach sensorycznych to gratka dla każdego. Takie miejsca pozwalają na bliski kontakt z naturą, który wycisza, uspokaja, a jednocześnie rozbudza zmysły i pomaga się zrelaksować.
Architektura ogrodowa
Ogrody sensoryczne pełnią ważną funkcję zarówno w terapii, jak i edukacji. Kontakt z naturą w takim ogrodzie może redukować stres, poprawiać nastrój i wspierać procesy rehabilitacyjne. A dzięki interaktywnym elementom, ogrody te uczą o przyrodzie, ekologii i znaczeniu zmysłów w codziennym życiu. W Polsce coraz więcej instytucji, takich jak szkoły, przedszkola czy ośrodki terapeutyczne, decyduje się na tworzenie ogrodów sensorycznych.
Sprawdź również: Sauna i morsowanie – czy to duet idealny?
Ogród sensoryczny dla dzieci – sposób na rozwój i zabawę
Ogród sensoryczny dla dzieci to wspaniałe miejsce wspierające rozwój i edukację maluchów na różnych etapach ich rozwoju. Wizyta w takim ogrodzie dopełnia codzienne wyjścia na plac zabaw, oferując nie tylko ruch i zabawę, ale również bogate doświadczenia sensoryczne, które stymulują zmysły i rozwijają wyobraźnię. Dzięki różnorodnym bodźcom stymuluje zmysły, rozwija motorykę oraz wpływa korzystnie na emocje i relacje społeczne.
Elementy ogrodu sensorycznego, takie jak ścieżki o zróżnicowanej fakturze (piasek, żwir, kora) czy urządzenia do balansowania, wspierają rozwój motoryki. Dzieci uczą się koordynacji ruchowej, równowagi oraz planowania ruchu, co przekłada się na lepszą sprawność fizyczną i pewność siebie.
Ścieżka sensoryczna w ogrodzie ma za zadanie pobudzić wszystkie 5 zmysłów u dzieci. Takie doświadczenia pomagają dzieciom w lepszym przetwarzaniu bodźców zmysłowych. Dlatego właśnie wizyty w ogrodach sensorycznych są szczególnie polecane dla dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej.
Przebywanie w ogrodzie sensorycznym sprzyja wyciszeniu i redukcji stresu. Dzieci uczą się samoregulacji emocjonalnej, co może wpływać na rozwój ich zdolności do koncentracji oraz nauki. Wspólna zabawa w ogrodzie rozwija także umiejętności społeczne, takie jak współpraca, komunikacja i empatia.
Place zabaw
Ogród sensoryczny – jak zaprojektować funkcjonalną przestrzeń?
Chcesz stworzyć swój własny ogród sensoryczny? Projekt takiej zielonej przestrzeni powinien obejmować podział na wybrane strefy: wzrok, słuch, dotyk, węch, smak. Oczywiście bodźców działających na zmysły nie da się jednoznacznie oddzielić, warto jednak nadać każdemu obszarowi główną intencję. Np. w strefie smakowej zrób niewielki warzywniak czy zagajnik owocowy, w którym będzie można spróbować wszystkiego, co tam rośnie.
Ścieżka sensoryczna w ogrodzie – jak ją zbudować krok po kroku
W ogrodzie działającym na zmysły warto zaplanować ścieżkę sensoryczną. To element ogrodu, który pozwala na stymulację zmysłu dotyku poprzez chodzenie po różnych nawierzchniach. Jej budowa wcale nie jest skomplikowana. Oto jak łatwo ją zrobić:
- Określ długość i przebieg ścieżki.
- Usuń warstwę ziemi na głębokość około 10–15 cm.
- Wyłóż dno wykopu agrowłókniną, która zapobiegnie przerastaniu chwastów.
- Ustaw krawężniki lub deski, które będą oddzielać poszczególne sekcje ścieżki.
- Każdą część ścieżki wypełnij innym materiałem, np. piaskiem, żwirem, korą, kamieniami, szyszkami czy trawą.
Ważne jest, aby materiały były bezpieczne i nie stanowiły zagrożenia dla użytkowników.
Ogród sensoryczny – wyposażenie
Skup się też na doborze materiałów. Do stworzenia nawierzchni wykorzystaj żwir, korę, piasek, drewno, kamienie – każdy z tych materiałów zapewnia inne wrażenia dotykowe. Postaraj się też dobrać rośliny o różnych kolorach, zapachach i fakturach liści. Urządzając przestrzeń, nie zapomnij o dodatkach, takich jak lustra, dzwonki wietrzne, instalacje wodne czy chropowate powierzchnie, które będą ciekawym urozmaiceniem przestrzeni. Nie zapomnij również o takich elementach jak ławki ogrodowe, krzesła czy parasole, które pozwolą Ci na chwilę odpoczynku przy wszystkich bodźcach.
Meble ogrodowe
Rośliny do ogrodu sensorycznego
Ogród sensoryczny możesz z powodzeniem wykonać przy swoim domu czy na działce. Jego bardzo ważną częścią są oczywiście rośliny. Co posadzić w ogrodzie zmysłowym, aby stworzyć odpowiednie bodźce?
Rośliny pobudzające zmysł wzroku
Kolorowe i kontrastowe rośliny przyciągają uwagę i cieszą oko:
- szałwia – intensywnie niebieskie lub fioletowe kwiaty,
- jeżówka – duże, barwne kwiaty przyciągające motyle,
- róża – różnorodność kolorów i form,
- hortensja – okazałe kwiatostany w różnych odcieniach,
- słonecznik – wysokie rośliny z dużymi, żółtymi kwiatami.
Dowiedz się więcej: Kiedy sadzić hortensje i jak o nie dbać?
Rośliny o intensywnym zapachu
Aromatyczne rośliny wpływają kojąco na zmysł węchu:
- lawenda – znana z relaksującego zapachu,
- mięta – świeży, orzeźwiający aromat,
- jaśminowiec – ma intensywnie pachnące kwiaty,
- maciejka – wydziela zapach szczególnie wieczorem,
- bez – kwiaty o słodkim, przyjemnym zapachu.
Rośliny o interesującej fakturze
Różne tekstury liści i kwiatów stymulują zmysły:
- czyściec wełnisty – liście pokryte miękkimi włoskami,
- rozplenica japońska – delikatne, puszyste kwiatostany,
- funkia – duże, gładkie liście o różnych odcieniach zieleni,
- starzec popielny – srebrzyste, filcowate liście,
- bergenia – grube, błyszczące liście przyjemne w dotyku.
Rośliny wydające dźwięki
Niektóre rośliny wprowadzają elementy dźwiękowe do ogrodu:
- miskant chiński – szumiące liście poruszane wiatrem,
- trzęślica modra – delikatny szelest źdźbeł,
- czarnuszka damasceńska – suche owocostany wydające dźwięki przy potrząsaniu,
- łubin – strąki, które trzaskają podczas otwierania.
Rośliny jadalne
Rośliny, które można smakować:
- poziomka – słodkie, aromatyczne owoce,
- borówka amerykańska – soczyste, niebieskie jagody,
- malina – słodkie owoce idealne do bezpośredniego spożycia,
- mięta – liście używane do napojów i deserów,
- bazylia – aromatyczne liście dodające smaku potrawom.
Ile kosztuje ogród sensoryczny? Praktyczne wskazówki
Koszt ogrodu sensorycznego zależy od jego skali – samodzielne wykonanie to wydatek rzędu 1 000–5 000 zł, a gotowe panele sensoryczne można kupić już od ok. 650 zł.
Przeczytaj również: Jak urządzić ogród w stylu włoskim? Inspiracje
Zlecenie projektu firmie daje pewność profesjonalnego wykonania, jednak może sporo kosztować – nawet kilkanaście-kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Ogród sensoryczny – możesz zrobić go sam!
Zaplanowanie zielonej przestrzeni w taki sposób, aby jak najlepiej wpływała na Twoje zmysły to nic innego, jak przygotowanie własnego ogrodu sensorycznego. Skup się na dobraniu roślin, materiałów wykończeniowych, małej architektury ogrodowej czy mebli, które pomogą Ci jeszcze bardziej doświadczać natury. Na swojej posesji możesz też stworzyć ścieżkę sensoryczną.
Wyposażenie do ogrodu sensorycznego znajdziesz m.in. w HOME & GARDEN! Sprawdź naszą ofertę!
