W kuchni ceni się je za uniwersalność – świetnie sprawdzają się w wersji smażonej, pieczonej, grillowanej, a nawet panierowanej. Można z nich przygotować roślinne „flaczki”, aromatyczne gulasze, wegetariańskie śledzie, burgery czy chrupiące nuggetsy. Ich mięsista struktura sprawia, że są idealnym zamiennikiem mięsa w daniach roślinnych.
Te grzyby mogą rosnąć na Twojej działce lub domu! Uprawa boczniaka w ogrodzie nie jest zbyt skomplikowana – nie wymaga specjalistycznej wiedzy ani montażu kosztownych instalacji. Wystarczy zacienione, chłodne i wilgotne miejsce oraz odpowiednie podłoże – np. baloty ze słomy przerośnięte grzybnią.
Bardziej doświadczeni ogrodnicy mogą sięgnąć po metodę szczepienia grzybni na pniach drzew liściastych. Obie formy hodowli sprawdzają się zarówno w tunelu foliowym, który znajdziesz w ofercie HOME & GARDEN, jak i w ogrodzie czy domowej piwnicy.
Kiedy zacząć uprawę boczniaka?
Najlepszy czas na rozpoczęcie uprawy boczniaka to okres od kwietnia do końca września – właśnie wtedy można zaszczepić grzybnię w drewnie. Z kolei baloty z gotowym podłożem można rozkładać niemal przez cały rok, pod warunkiem zapewnienia odpowiednich warunków cieplnych i wilgotnościowych. Tak więc uprawa boczniaka w tunelu foliowym może odbywać się przez 365 dni w roku.
Tunele foliowe
Jak przygotować baloty lub pieńki na boczniaki?
Baloty wystarczy ustawić w zacienionym miejscu – np. w tunelu foliowym – najlepiej nad pojemnikiem z wodą, by stale utrzymywać odpowiednią wilgotność powietrza.
Z kolei pieńki drzew liściastych trzeba wcześniej odpowiednio przygotować. Jak?
- Wywierć otwory w pieńku.
- Umieść w nich kołki z grzybnią.
- Zabezpiecz woskiem i owiń folią.
- Przez około 3 miesiące grzybnia przerasta drewno – potem następuje pierwsze owocowanie.
Sprawdź również: Uprawa pomidorów pod folią - ogrodniczy niezbędnik
Jakie wymagania mają boczniaki? Uprawa
Niezależnie, czy uprawiasz boczniaki na balocie, czy na drzewie, grzyby te potrzebują odpowiednich warunków, aby się rozwijać. O czym pamiętać przy uprawie boczniaka?
- Wilgotność powietrza – najlepiej 85–95%. Idealnym rozwiązaniem jest postawienie balotu nad zbiornikiem z wodą. Ale nie zraszaj kapeluszy, bo mogą zapleśnieć.
- Odpowiednia temperatura – optymalna to 12–20°C, ale boczniaki tolerują zakres od 6 do 26°C. Latem, gdy w tunelu robi się zbyt ciepło, można delikatnie podlewać podłoże.
- Oświetlenie – w pierwszym etapie – całkowita ciemność. Po pojawieniu się owocników – 8–12 godzin rozproszonego światła dziennie (bez bezpośredniego słońca).
- Wentylacja – boczniakom musisz zapewnić dopływ świeżego powietrza. W warunkach domowych wystarczy uchylone okno lub otwory wentylacyjne. W ciepłych porach w tunelu foliowym najlepiej codziennie otwierać boczne klapy lub drzwi. W upalne dni warto to robić nawet kilka razy, by obniżyć temperaturę i zwiększyć cyrkulację powietrza.
- Zacienienie – boczniaki nie tolerują bezpośredniego światła. W tunelu foliowym należy im zapewnić cień, np. za pomocą mat cieniujących.
Uprawa boczniaka w tunelu foliowym – krok po kroku
Tunel foliowy to jedno z najlepszych miejsc do amatorskiej uprawy boczniaków – chroni przed wiatrem, nadmiernym nasłonecznieniem i wahaniami temperatury.
Jak uprawiać boczniaka w tunelu foliowym? Instrukcja
Krok 1. Wybierz odpowiednie miejsce w tunelu
Wybierz zacienione, chłodniejsze miejsce – z dala od bezpośredniego nasłonecznienia. Tunel nie powinien być ogrzewany – idealna temperatura to 12–20°C. Najlepiej, jeśli miejsce znajduje się w pobliżu zbiornika z wodą (np. beczki) – dzięki temu łatwiej zapewnisz grzybom odpowiednią wilgotność.
Krok 2. Przygotuj baloty z grzybnią
Kup gotowe baloty (kostki) przerośnięte grzybnią boczniaka – dostępne w sklepach ogrodniczych. Pamiętaj! Nie zdejmuj folii z balotu – ma ona specjalne perforacje, przez które będą wyrastać grzyby.
Możesz też przygotować grzybnię samodzielnie — wykorzystaj słomę lub pieńki drzew liściastych zaszczepione grzybnią.
Krok 3. Ustaw baloty wewnątrz tunelu
Postaw baloty nad pojemnikami z wodą lub na mokrej powierzchni – ale bez kontaktu spodu balotu z wodą. Możesz użyć rusztu, palety lub kratki – zapewni to lepszą wentylację od spodu.
Krok 4. Zapewnij właściwą wilgotność
W pierwszej fazie nie podlewaj bezpośrednio balotów – wystarczy, że parująca woda nawilża powietrze. W czasie upałów możesz delikatnie zraszać podłoże, ale unikaj moczenia kapeluszy grzybów. Utrzymuj wilgotność powietrza na poziomie ok. 85–90% – do jej kontrolowania umieść przy grzybni higrometr.
Krok 5. Zadbaj o odpowiednią wentylację
Codziennie wietrz tunel, otwierając klapy lub drzwi – szczególnie rano i wieczorem. Zapobiega to gromadzeniu się dwutlenku węgla i chroni grzyby przed pleśnią.
Krok 6. Kontroluj dostęp do światła
Przed pojawieniem się grzybów, zadbaj o to, aby grzybnia miała całkowitą ciemność. A po ich pojawieniu się – zapewnij dostęp do rozproszonego światła przez ok. 8 godzin dziennie. Pamiętaj! Unikaj ostrego słońca – może uszkodzić delikatne kapelusze.
Krok 7. Zbierz boczniaki
Boczniaki są gotowe do zbioru, gdy ich kapelusze się rozprostują, ale zanim uwolnią zarodniki. Wykręcaj grzyby delikatnie z otworów w balocie – nie wyrywaj ich na siłę. Z tych samych miejsc po kilku tygodniach wyrosną kolejne boczniaki.
Krok 8. Regeneracja grzybni
Intensywnie nawilż balot – np. przez krótkie zanurzenie w wodzie (2–3 godziny), jeśli jest bardzo suchy. Odstaw balot z powrotem na miejsce i utrzymuj odpowiednią wilgotność – przygotujesz go tym samym na kolejny rzut.
Architektura ogrodowa
Uprawa boczniaka w domu – krok po kroku
Jeżeli nie masz możliwości postawienia tunelu foliowego czy zaszczepienia grzybni na drzewie, możesz uprawiać boczniaki w domu. Wystarczy chłodne, zacienione i wilgotne pomieszczenie – np. piwnica, garaż lub nieogrzewany ganek.
Jak „hodować” boczniaki w domu?
Instrukcja jest właściwie podobna do tego, jak należy postępować z boczniakami w tunelu foliowym.
Krok 1. Wybierz odpowiednie miejsce w domu
Najlepszym wyborem będzie piwnica, altanka, nieogrzewany korytarz, klatka schodowa lub inne chłodne, półciemne pomieszczenie. Temperatura powinna mieścić się w zakresie 10–20°C, a idealnie: 12–16°C. Miejsce musi być wietrzone, ale bez przeciągów. Wystarczy uchylone okno lub kratka wentylacyjna.
Połóż grzybnie np. na stole, półce lub podstawce – nie bezpośrednio na zimnej podłodze. Podobnie jak w przypadku tunelu foliowego, dobrym pomysłem jest postawienie balotu nad pojemnikiem z wodą.
Krok 2. Przygotuj podłoże z grzybnią
Tu także najłatwiejszą opcją jest kupienie gotowego balotu z grzybnią boczniaka.
Krok 3. Zapewnij odpowiednią wilgotność powietrza
Balot może stać nad zbiornikiem wodnym, ale upewnij się, że grzybnia nie ma kontaktu z wodą – może to doprowadzić do gnicia. Wilgoć mierz za pomocą higrometru i staraj się ją utrzymać na poziomie ok. 85%.
Nawilżenie możesz zapewnić przez zraszanie powietrza w pomieszczeniu, ustawienie pojemników z wodą obok balotu czy rozwieszenie wilgotnych ręczników w pobliżu. Grzyby można zraszać, dopiero gdy osiągną minimum 2 cm wysokości.
Przeczytaj także: Sadzenie i uprawa papryki – wszystko, co musisz wiedzieć
Krok 4. Zadbaj o światło w odpowiednim momencie
Tu wygląda to tak samo, jak w tunelu foliowym. Boczniak najpierw powinien rosnąć w ciemności. Dopiero po pojawieniu się małych kapeluszy, przenieś grzyby w miejsce z rozproszonym światłem na 8–12 godzin dziennie.
Krok 5. Zbiory i regeneracja grzybni między rzutami
Boczniaki zbieraj, gdy grzyby zaczną się prostować. Po ich wykręceniu z balotu warto:
- zwiększyć wilgotność powietrza w pomieszczeniu,
- delikatnie namoczyć balot (np. przez zanurzenie na 2–3 godziny w zimnej wodzie, jeśli jest bardzo suchy),
- odstawić balot z powrotem w chłodne i ciemne miejsce – przygotujesz go na kolejny rzut.
Uprawa boczniaka w ogrodzie – jak to zrobić?
Jeżeli masz taką możliwość, boczniaki możesz hodować w ogrodzie. Można to zrobić na dwa sposoby: bezpośrednio w gruncie lub na pieńkach drzew liściastych.
Grzybnię umieść w zacienionym i osłonionym od wiatru miejscu. Najlepiej, jeżeli będzie ono wilgotne, np. przy oczku wodnym czy nad stawem.
Uprawa boczniaka w ogrodzie w gruncie z balotów
- Wykop dołek najlepiej o wymiarach ok. 120 × 60 cm i głębokości 40–50 cm.
- Umieść w nim balot z grzybnią – nie usuwaj folii – otwory w niej pozwolą grzybom wyrastać.
- Osłoń dołek, czyli z trzech stron usyp niewielki nasyp z ziemi, a od góry osłoń konstrukcję folią lub płytą styropianową.
- Zostaw dostęp światła od strony północnej, dzięki czemu grzyby będą miały dość światła, ale nie będą narażone na przegrzanie.
- Podlewaj podłoże wokół balotu (nie lej wody bezpośrednio na grzyby), szczególnie w czasie suszy.
Hodowla boczniaka w ogrodzie na pieńkach
Co będzie potrzebne?
- Pień lub gruby kawałek drewna z drzewa liściastego (np. buk, brzoza, dąb).
- Kołki z grzybnią boczniaka.
- Wosk (np. pszczeli lub świecowy), folia ogrodnicza, wiertarka.
Jak uprawiać boczniaki na pniu?
- Zaszczep grzybnię, czyli wywierć otwory w pieńku i włóż do nich kołki z grzybnią.
- Zabezpiecz otwory woskiem, aby zapobiec przesychaniu i infekcjom.
- Owiń pień folią, ale pozostaw otwory wentylacyjne.
- Regularnie podlewaj pień.
- Taką zaszczepioną grzybnię ustaw w zacienionym miejscu ogrodu – np. pod drzewem, za kompostownikiem lub altaną.
- Grzybnia porasta drewno ok. 2–3 miesiące, a potem zaczyna owocować.
Boczniaki – kiedy zbierać i jak przechowywać?
Boczniaki rosną szybko i już po 10–14 dniach od umieszczenia grzybni w odpowiednich warunkach mogą pojawić się pierwsze owocniki. Jednak by cieszyć się ich najlepszym smakiem i konsystencją, zbieraj je, gdy największy grzyb w kępie ma prosty kapelusz, ale nie widać jeszcze rozsianych zarodników (białego pyłu). Dojrzałe boczniaki rozpoznasz po kapeluszach – powinny być szerokie, jędrne i lekko rozpostarte, ale jeszcze nie całkowicie płaskie.
Grzyby należy delikatnie wykręcać z balotu lub drewna, nie wycinać!
Jak przechowywać boczniaki?
Świeżo zebrane boczniaki najlepiej spożyć w ciągu 1–2 dni, ale odpowiednie przechowywanie może wydłużyć ich świeżość. Przechowuj je:
- w lodówce (4–7°C) – przechowuj grzyby w papierowej torbie lub zawinięte w bawełnianą ściereczkę. Unikaj plastikowych opakowań, które zatrzymują wilgoć i przyspieszają psucie.
- w zamrażarce – boczniaki można zamrozić po krótkim blanszowaniu (1–2 minuty we wrzątku), a następnie osuszeniu i zapakowaniu do szczelnych woreczków.
- w słoikach w marynacie – boczniaki można też zakonserwować w occie lub oliwie z przyprawami – to dobra opcja, gdy zbiory są szczególnie obfite.
Czy boczniaki trzeba nawozić? Co zrobić ze zużytą słomą?
Jedną z największych zalet uprawy boczniaków jest to, że nie wymagają one dodatkowego nawożenia. Grzybnia rozwija się na specjalnie przygotowanym podłożu – najczęściej słomie – która już na etapie produkcji zostaje wzbogacona o potrzebne składniki. Ich nadmiar mógłby wręcz zaburzyć rozwój grzybni i wpłynąć negatywnie na jakość owocników.
Dowiedz się więcej: Jak zrobić nawóz z popiołu drzewnego? Sprawdź!
Po zakończonej uprawie nie musisz wyrzucać balotów – słoma przerośnięta grzybnią to świetny materiał do użycia w ogrodzie na nawóz organiczny, kompost, czy jako ściółka.
Najczęstsze problemy w hodowli boczniaka i jak ich uniknąć
Najczęstsze problemy w hodowli boczniaka to gnicie grzybów, pleśń i atak muchówek – zwykle spowodowane nadmiarem wilgoci i brakiem wentylacji.
Zbyt obfite podlewanie to jeden z najczęstszych błędów. Boczniaki lubią wilgoć, ale nie mogą być przemoczone. Gdy podłoże jest stale mokre, a grzyby nie mają dostępu do świeżego powietrza, może dojść do gnicia owocników.
Gnijące grzyby przyciągają muchówki, które potrafią zniszczyć całą hodowlę, żerując na grzybni i przenosząc choroby bakteryjne.
Musisz także uważać, aby nie przegrzać grzybni! Boczniaki najlepiej rosną w umiarkowanej temperaturze – powyżej 25°C rozwijają się słabiej, a grzybnia może ulec przesuszeniu.
Kompostowniki ogrodowe
Uprawa boczniaka w domu, w ogrodzie i tunelu foliowym – już wiesz, jak to zrobić!
Hodowla boczniaka w ogrodzie czy w domu jest naprawdę prosta. Wystarczy kupić balot z grzybnią i ustawić go w wilgotnym, chłodnym i zacienionym miejscu. Jeżeli uprawiasz grzyby w tunelu foliowym, musisz bacznie pilnować temperatury, aby nie wysuszyć grzybni.
Tunele foliowe do uprawy boczniaków i inne elementy architektury ogrodowej znajdziesz w HOME & GARDEN!
