Spis treści:
- Tuje – rodzaje
- Tuja Brabant czy Szmaragd na żywopłot? Zalety i wadu obu odmian
- Kiedy i jak sadzić tuje?
- Tuja – pielęgnacja. Jak robić to właściwie?
- Kiedy przycinać tuje?
Tuje – rodzaje
Tuja obejmuje różnorodne gatunki, które można prowadzić jako krzew lub drzewo. Najpopularniejsza ozdobna tuja to żywotnik wschodni (Thuja orientalis), od niedawna nazywany biotą wschodnią oraz żywotnik zachodni (Thuja occidentalis). Nieco mniej popularne to żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) oraz żywotnik nibyolbrzymi (Thuja plicatoides). Wygląd i cechy w dużej mierze zależą od konkretnej odmiany.
Najpopularniejsza na żywopłoty tuja ogrodowa to 'Braband' oraz 'Szmaragd'. Jako solitery warto uprawiać żywotniki o wąskim, stożkowatym lub kolumnowym pokroju, np. 'Columna' i 'Malonyana'. W kompozycjach krzewiasto-drzewiastych, na trawnikach, a nawet na rabatach sprawdzają się tuje wolnorosnące i karłowe, np. 'Aurea Nana', 'Justynka', 'Siebodlii', 'Danica', 'Golden Globe' i 'Globosa'. Ciekawą formę i sznurowate pędy ma żywotnik zachodni 'Filiformis'.
Tuje różnią się także zabarwieniem igieł/łusek. Złociste odmiany to m.in. wspomniana powyżej 'Aurea Nana', 'Golden Globe', a także 'Elegantissima', 'Pyramidali Aurea'. U odmiany 'Maria' widoczne są pomarańczowe akcenty. Wybór oczywiście jest znacznie większy. Warto korzystać z pomocy pracowników w centrach ogrodniczych i szkółkach lub dokładnie czytać opisy w sklepach online. Przy zakupie trzeba sprawdzać nazwy łacińskie. Roślina sprzedawana jako tuja srebrna to najczęściej jałowiec o zwartym, strzelistym pokroju. Jest piękny, ale ma inne wymagania od żywotników.
Tuja Brabant czy Szmaragd na żywopłot? Zalety i wadu obu odmian
Osoby zakładające żywopłot często zastanawiają się, którą odmianę wybrać: lepsza będzie tuja Brabant czy Szmaragd? Obie odmiany mają swoje zalety i wady. 'Brabant' uchodzi za bardziej żywotną i wytrzymałą. Sadzonki lepiej przyjmują się, co przekłada się na koszty założenia żywopłotu. Szybciej stykają się ze sobą i tworzą szczelną ścianę. Jest luźna, szersza, czasem rośnie nieregularnie. Można korygować to przez systematyczne cięcie.
'Szmaragd' ma bardziej stożkowaty pokrój. Uchodzi za bardziej elegancką. Wyróżnia się atrakcyjną kolorystyką. Rośnie wolniej, ale zachowuje pożądany, zwarty pokrój (już po stworzeniu szczelnej ściany). Nie ma tendencji do masowego wykształcania szyszek. Jest jednocześnie bardziej wrażliwa na mróz, suszę fizjologiczną i choroby grzybowe.
Wybór jest kwestią indywidualną, ale obie odmiany można podsumować tak: w słabszych warunkach i przy braku czasu na pielęgnację lepiej postawić na 'Brabant'. Przy pewnej wprawie w ogrodnictwie i na dobrym stanowisku można pozwolić sobie na efektowniejszą 'Szmaragd'.
Kiedy i jak sadzić tuje?
Optymalny termin sadzenia tuj to wiosna (kwiecień) lub jesień (październik, początek listopada). Rośliny z uformowaną bryłą korzeniową można sadzić faktycznie przez cały sezon. Terminów późnowiosennych i letnich nie zaleca się wybierać, gdyż tuje muszą być wtedy regularnie podlewane.
Większe znaczenie mają odległości sadzenia. Powinno się je dostosować do konkretnej odmiany. Zwykle wynoszą min. 50-60 cm. Nadmiernie gęste sadzenie w żywopłotach sprawia, że rośliny szybkiej tworzą szczelną ścianę, ale z czasem chorują. Korzenie przed sadzeniem warto zanurzyć na 15 minut w wodzie. Optymalne do sadzenia jest miejsce słoneczne lub lekko zacienione. W całkowitym cieniu powinno się zrezygnować z żywotnika, bo będzie sprawiał dużo problemów i słabo rósł. W takim miejscu lepiej sprawdzają się gatunki cienioznośne, np. cis pospolity. Żywotniki nie lubią gleb o skrajnej przepuszczalności – tzn. lekkich i piaszczystych oraz ciężkich, gliniastych, słabo przepuszczalnych.
Tuja – pielęgnacja. Jak robić to właściwie?
Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny u żywotników to podlewanie. Dotyczy to wszystkich gatunków. Szczególnie wrażliwe na niedobór są młode egzemplarze. Podlewanie wykonuje się w czasie susz, późną jesienią i zimą. Zimą wodę powinno się dostarczać w umiarkowanie ciepłe, bezśnieżne dni. To ograniczy problem suszy fizjologicznej, która jest jedną z najczęstszych przyczyn brązowienia krzewów.
Do nawożenia warto używać specjalistycznych nawozów do iglaków. Wiosną roślinom można podać nawóz z większą ilością azotu, od lata stosuje się nawozy, które mają mało azotu a dużo potasu (na lepsze krzewienie, większą odporność na suszę i mróz). Tujka nie powinna być dokarmiana zbyt późno, gdyż nie zdąży się przygotować do nadejścia zimy. Na bieżąco powinno się sprawdzać pędy w poszukiwaniu oznak chorób i szkodników. Warto szerzej zagłębić ten temat.
Kiedy przycinać tuje?
Tuje powinno się przycinać od marca/kwietnia (zależnie od przebiegu pogody) do sierpnia. Tuje wolnorosnące przycina się nie częściej niż raz w sezonie. Zwykle jest to lekkie korygowanie pokroju. Warto zwrócić uwagę, że wiele żywotników nie wymaga cięcia poza sporadycznym usuwaniem pędów zaschniętych czy porażonych przez choroby. Żywotniki tworzące żywopłot można przycinać trzy razy w sezonie. Pierwsze cięcie wiosenne (marzec/kwiecień) jest najbardziej intensywne, skraca się pędy nawet o 1/3 długości. Kolejne cięcie (czerwiec) może być nieznacznie słabsze. W sierpniu natomiast pędy skraca się o zaledwie 1-2 cm.
Żywotnik jest wartościową ozdobą lub praktyczną zielenią na działce. Na rynku jest wiele gatunków różniących się wyglądem i wymaganiami. Z powodzeniem można dopasować je do własnych potrzeb. Tuja to obecnie roślina pospolita w polskich ogrodach, ale w niczym nie umniejsza to jej zalet.
